Các Tiêu Chuẩn An Toàn Quan Trọng Cần Biết Khi Lắp Đặt và Sử Dụng Hệ Thống Gas Công Nghiệp

Tiêu chuẩn an toàn gas công nghiệp là yêu cầu bắt buộc và tiên quyết để kiểm soát những rủi ro tiềm ẩn từ hệ thống gas, vốn được xem là giải pháp năng lượng chủ chốt trong sản xuất. Thay vì chỉ quan tâm đến hiệu suất và chi phí, việc tuân thủ các quy định về an toàn trong lắp đặt, sử dụng và kiểm định sẽ đảm bảo cho doanh nghiệp một môi trường vận hành an toàn, bền vững.

Tại sao tuân thủ tiêu chuẩn an toàn lại là yêu cầu bắt buộc?

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn không chỉ đơn thuần là các quy tắc trên giấy tờ, mà nó là lá chắn bảo vệ doanh nghiệp của bạn trên ba phương diện cốt lõi:

1. Bảo vệ con người và tài sản: Đây là lý do quan trọng nhất. Một sự cố rò rỉ hay cháy nổ gas công nghiệp có thể gây ra những thiệt hại thảm khốc về người, phá hủy nhà xưởng và trang thiết bị trị giá hàng chục, hàng trăm tỷ đồng. Tuân thủ tiêu chuẩn là cách duy nhất để ngăn chặn thảm họa trước khi nó có cơ hội xảy ra.
2. Tuân thủ quy định của pháp luật: Hệ thống gas công nghiệp là một hạng mục được nhà nước quản lý cực kỳ nghiêm ngặt. Việc không tuân thủ các quy định về PCCC và an toàn lao động có thể dẫn đến những chế tài nặng nề như phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đứng đầu doanh nghiệp trong trường hợp xảy ra tai nạn.
3. Đảm bảo hiệu suất và sự bền vững: Một hệ thống được thiết kế và vận hành an toàn cũng chính là một hệ thống hiệu quả. Khi các thiết bị hoạt động đúng thông số, không có rò rỉ, nhiên liệu sẽ được sử dụng tối ưu. Hơn nữa, việc bảo trì, kiểm định định kỳ theo tiêu chuẩn giúp kéo dài tuổi thọ của hệ thống, bảo vệ khoản đầu tư dài hạn của bạn.

Các nhóm tiêu chuẩn an toàn chính cần tuân thủ

Khi xây dựng và vận hành một hệ thống gas công nghiệp tại Việt Nam, doanh nghiệp cần tuân thủ song song hai hệ thống tiêu chuẩn: tiêu chuẩn quốc gia và tham khảo các tiêu chuẩn quốc tế uy tín.

Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia (QCVN)

Đây là các quy định mang tính pháp lý bắt buộc mà mọi cá nhân, tổ chức đều phải tuân theo. Một số tiêu chuẩn và quy chuẩn quan trọng nhất bao gồm:

• TCVN 7441:2004: Hệ thống cung cấp khí dầu mỏ hoá lỏng (LPG) tại nơi tiêu thụ – Yêu cầu thiết kế, lắp đặt và vận hành. Đây được xem là tiêu chuẩn xương sống cho việc lắp đặt hệ thống LPG.
• TCVN 6486:2008: Khí đốt hóa lỏng (LPG) – Tồn chứa dưới áp suất – Yêu cầu về thiết kế và vị trí lắp đặt.
• QCVN 04:2021/BCT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai LPG.
• QCVN 10:2017/BCT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trạm cấp khí dầu mỏ hóa lỏng.
• Luật PCCC và các văn bản hướng dẫn: Bao gồm các nghị định (ví dụ: Nghị định 136/2020/NĐ-CP) và thông tư quy định chi tiết về các yêu cầu thẩm duyệt, nghiệm thu PCCC đối với các công trình có nguy cơ cháy nổ cao.

> Có thể bạn quan tâm:

• Chi tiết các tiêu chuẩn an toàn gas công nghiệp
• Quy trình lắp đặt hệ thống gas công nghiệp chuẩn chỉnh doanh nghiệp cần biết

Tiêu chuẩn quốc tế tham khảo (thường được áp dụng song song)

Để nâng cao mức độ an toàn và đáp ứng yêu cầu của các đối tác, tập đoàn lớn (đặc biệt là các công ty có vốn đầu tư nước ngoài), việc áp dụng thêm các tiêu chuẩn quốc tế là rất phổ biến.

• NFPA 58 (Liquefied Petroleum Gas Code): Được ban hành bởi Hiệp hội PCCC Quốc gia Hoa Kỳ, đây được coi là “cuốn kinh thánh” của ngành công nghiệp LPG toàn cầu. Nó cung cấp các hướng dẫn cực kỳ chi tiết về mọi khía cạnh, từ thiết kế bồn chứa, lắp đặt đường ống đến vận hành an toàn. Rất nhiều TCVN của Việt Nam cũng được xây dựng hài hòa với tiêu chuẩn này.
• API, ASME: Các tiêu chuẩn từ Viện Dầu khí Hoa Kỳ (API) và Hiệp hội Kỹ sư Cơ khí Hoa Kỳ (ASME) thường được áp dụng cho việc thiết kế, chế tạo các bồn chứa, bình chịu áp lực.

Yêu cầu an toàn quan trọng trong quá trình lắp đặt hệ thống gas

Giai đoạn an toàn lắp đặt hệ thống gas công nghiệp là nền móng quyết định sự an toàn của cả vòng đời dự án. Bất kỳ sự thỏa hiệp nào trong giai đoạn này đều có thể để lại những mầm mống nguy hiểm.

1. Lựa chọn vị trí lắp đặt kho chứa/bồn chứa

Vị trí đặt bồn chứa và khu vực tồn trữ gas phải được khảo sát và lựa chọn cực kỳ cẩn thận, đảm bảo:

• Khoảng cách an toàn: Phải tuân thủ nghiêm ngặt khoảng cách tối thiểu đến các công trình lân cận, tường rào, nguồn phát lửa (lò nung, trạm điện), đường dây điện cao thế, khu vực công cộng… theo quy định trong TCVN 6486 và NFPA 58.
• Thông gió tự nhiên: Vị trí phải thông thoáng, tránh lắp đặt ở tầng hầm, các khu vực trũng, kín gió, vì LPG nặng hơn không khí, khi rò rỉ sẽ tích tụ ở dưới thấp.
• Nền móng vững chắc: Nền đặt bồn chứa phải được gia cố chắc chắn, bằng phẳng và cao hơn mặt bằng xung quanh để tránh ngập úng.
• Tiếp cận dễ dàng: Phải có lối đi đủ rộng cho xe bồn tiếp cận nạp gas và cho xe chữa cháy trong trường hợp khẩn cấp.

2. Thiết bị, vật tư sử dụng

Chất lượng của từng bộ phận cấu thành nên hệ thống sẽ quyết định độ an toàn chung.

• Thiết bị chính: Bồn chứa, van, máy hóa hơi phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đầy đủ chứng chỉ chất lượng (CO/CQ), và được sản xuất bởi các thương hiệu uy tín.
• Đường ống: Phải sử dụng ống thép carbon liền mạch (seamless), chịu được áp suất cao và được sơn chống gỉ, sơn nhận diện màu vàng theo quy định.
• Thiết bị điện: Mọi thiết bị điện sử dụng trong khu vực nguy hiểm (máy bơm, đèn, công tắc, đầu dò gas…) phải là loại phòng nổ (explosion-proof), có chứng nhận ATEX hoặc tương đương.

3. Quy trình thi công và nghiệm thu

• Tay nghề nhân công: Thợ hàn thực hiện các mối nối trên đường ống phải có chứng chỉ hàn áp lực (3G, 6G) phù hợp.
• Giám sát chặt chẽ: Toàn bộ quá trình thi công phải được giám sát bởi kỹ sư có chuyên môn để đảm bảo thực hiện đúng theo bản vẽ thiết kế đã được thẩm duyệt PCCC.
• Kiểm tra áp lực và độ kín: Sau khi lắp đặt xong, 100% hệ thống phải được thử bền, thử kín bằng khí trơ (Nito) với áp suất và thời gian quy định để đảm bảo không có bất kỳ rò rỉ nào.
• Nghiệm thu PCCC và kiểm định: Hệ thống chỉ được đưa vào sử dụng sau khi đã được cơ quan Cảnh sát PCCC nghiệm thu đạt yêu cầu và được một đơn vị kiểm định kỹ thuật an toàn độc lập cấp giấy chứng nhận kiểm định hệ thống gas.

Yêu cầu an toàn quan trọng trong quá trình sử dụng hệ thống gas

Lắp đặt an toàn mới chỉ là một nửa chặng đường. Việc đảm bảo an toàn sử dụng gas công nghiệp hàng ngày là trách nhiệm của doanh nghiệp.

1. Vận hành đúng quy trình kỹ thuật

• Đào tạo nhân sự: Chỉ những người đã được đào tạo chuyên môn về an toàn gas, hiểu rõ quy trình vận hành và quy trình xử lý sự cố khẩn cấp mới được phép vận hành hệ thống.
• Xây dựng quy trình (SOP): Doanh nghiệp phải xây dựng và ban hành các Quy trình vận hành chuẩn (SOP) cho việc khởi động, tắt hệ thống, nạp gas và xử lý sự cố, niêm yết rõ ràng tại khu vực vận hành.
• Ghi chép nhật ký: Lập sổ nhật ký vận hành để ghi chép lại các thông số quan trọng hàng ngày (áp suất, nhiệt độ, lượng gas tiêu thụ…).

2. Kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Bảo dưỡng định kỳ là cách tốt nhất để duy trì hệ thống luôn ở trạng thái an toàn.

• Kiểm tra hàng ngày: Nhân viên vận hành cần thực hiện kiểm tra trực quan hàng ngày các khu vực kho chứa, đường ống, các vị trí van để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Bảo dưỡng định kỳ: Hợp tác với đơn vị cung cấp hoặc đơn vị dịch vụ chuyên nghiệp để thực hiện bảo dưỡng toàn diện hệ thống theo lịch trình (ví dụ: 3 tháng, 6 tháng hoặc 1 năm/lần), bao gồm việc làm sạch, hiệu chỉnh, thay thế các bộ phận hao mòn.
• Kiểm định hệ thống gas định kỳ: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, các thiết bị chịu áp lực trong hệ thống (bồn chứa, đường ống, van an toàn) phải được kiểm định định kỳ bởi đơn vị có chức năng. Thời hạn kiểm định thường là 3 năm đối với bồn chứa và 1 năm đối với van an toàn.

3. Quản lý rủi ro và PCCC

• Trang thiết bị PCCC: Khu vực kho gas phải được trang bị đầy đủ các phương tiện chữa cháy tại chỗ như bình chữa cháy bột, CO2, hệ thống phun sương làm mát tự động (nếu có) và đảm bảo chúng luôn trong tình trạng sẵn sàng hoạt động.
• Hệ thống báo rò rỉ gas: Phải đảm bảo hệ thống đầu dò, còi hú, đèn báo luôn hoạt động tốt.
• Xây dựng phương án và diễn tập: Doanh nghiệp phải xây dựng Phương án chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, đồng thời tổ chức diễn tập định kỳ cho đội ngũ PCCC cơ sở và toàn thể nhân viên.

Tiêu chuẩn an toàn gas công nghiệp là nền tảng của sự phát triển bền vững

Các tiêu chuẩn an toàn gas công nghiệp không phải được tạo ra để gây khó khăn cho doanh nghiệp. Chúng là kết tinh từ những kinh nghiệm, thậm chí là những bài học đau thương, nhằm mục đích duy nhất là tạo ra một hành lang an toàn để doanh nghiệp có thể yên tâm sản xuất và phát triển.

Việc tuân thủ các quy định an toàn gas từ khâu lắp đặt đến quá trình sử dụng và kiểm định hệ thống gas định kỳ không phải là một chi phí, mà là một khoản đầu tư thông minh nhất. Đó là đầu tư cho sự an toàn của nhân viên, cho sự bền vững của tài sản và cho uy tín của chính thương hiệu bạn.

Bạn có đang băn khoăn về hệ thống gas của mình? Bạn cần một đơn vị tư vấn chuyên sâu về các tiêu chuẩn an toàn và giúp bạn kiểm tra, đánh giá toàn diện hệ thống?

Hãy liên hệ ngay với Thị Vải Petrol. Với đội ngũ chuyên gia am hiểu sâu sắc các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn để xây dựng và vận hành một hệ thống gas công nghiệp đạt chuẩn, an toàn và hiệu quả nhất.